شبکه نمایش خانگی ، حاصل جمع ضعف های ما

بسم الله الرحمن الرحیم

شبکه نمایش خانگی ، حاصل جمع ضعف های ما

بعد از تاسیس شبکه های ماهواره ای فارسی زبان و رواج آن در بین خانواده های ایرانی ، شاید کمتر کسی تصور میکرد روزی دوباره عرصه فیلم ها در مغازه ها و ویدئو کلوپ ها جان بگیرد. این یک پیش بینی صحیح بود که با پخش فیلم های سینمایی در شبکه های ماهواره ای (چه به صورت مجاز و چه به صورت غیرمجاز) دیگر  استفاده از فیلم های توزیع شده در ویدئو کلوپ ها منسوخ خواهد شد. چه اینکه همه ی آنچه قرار بود در ویدئو کلوپ ها پخش و توزیع شود ، در شبکه های ماهواره ای به صورت رایگان پخش میشد و دیگر دلیلی وجود نداشت که مردم زحمت خریدن فیلم ها را به خود بدهند.

اما درگیری تهیه کننده سریال قهوه تلخ با صدا وسیما که منجر به پخش این سریال در سوپر مارکت ها شد ، رسانه ی جدید و پرکاری را (باز هم در رقابت با رسانه ملی) به وجود آورد. نام این رسانه شبکه نمایش خانگی بود ، که این روزها با پخش سریال شهرزاد ، پرطرفدارتر از همیشه ، مورد استقبال مردم قرار می گیرد.

این که چه شد که شبکه نمایش خانگی به وجود آمد و آیا این تدبیر مسئولین فرهنگی برای تامین خوراک مخاطبین ماهواره بود یا خیر ، زیاد مهم نیست. مهم این است که اکنون رسانه ملی ، رقیب پرقدرتی را در مقابل خود احساس می کند. نهایت ساده لوحیست اگر تصور کنیم که این رقیب ، ضرری برای رسانه رسمی جمهوری اسلامی ندارد ؛ مخصوصا الان که هر کارگردان یا تهیه کننده به محض کوچکترین درگیری یا اعمال محدودیت از طرف صدا وسیما به شبکه نمایش خانگی کوچ می کند. کارگردانی که با استفاده از رسانه ملی توانسته است رشد کند ، بعد از ساخت سریال های نه چندان قوی به مرور زمان کارگردان شود و جایگاهی برای خود در دل ها و دیده های مردم باز کند حالا همین رسانه را به راحتی ترک می کند و صدا و سیما را از ظرفیت نیروی با تجربه بی بهره می سازد.

به هر حال الآن خواه ناخواه یک رسانه قوی و مهم به نام شبکه نمایش خانگی از حاصل جمع ضعف های ما به وجود آمده است . ضعف هایی که گاه در اثر خیره سری یا اشتباه یک مسئول یا یک ارگان حاصل می شود. الان شبکه نمایش خانگی یک رسانه مهم و قدرتمند است و باید به فکر راه هایی برای استفاده صحیح از آن بود ؛ هر چند با وجود این رسانه ، نمی توان به رشد متناسب رسانه ملی امید داشت.

چندنکته درباره اولین کرسی مهران

بسم الله الرحمن الرحیم

درباره کرسی ِ نقد و بررسی هفته نکوداشت اصفهان که پنج شنبه شب ، توسط سایت ارجمند مهران برگزار شد ، چند نکته به نظر می رسد:

1-      این جلسه از معدود جلساتی بود که مسئولان اجرایی شهر ، نه به قصد ژست گرفتن که با نیت شنیدن انتقادات دیگران و اصلاح عملکرد خود در آن شرکت کرده بودند. گوش دادن به مطالب مطرح شده در جلسه ، قلم به دست بردن و یادداشت برداری کردن و حضور فعال در بحث ها، تایید کننده این مدعاست. البته بعضی، تلاش هایی صرفا در جهت اقناع منتقدین داشتند که ارائه آمارهای غیر دقیق نمونه ای از آن بود. در گرامی داشت ِ نفس ِ برگزاری چنین جلساتی هیچ کس تردیدی ندارد ، مشروط بر اینکه ادامه یابد و رها نشود.

 

2-      منتقدین نیز نشان دادند اهل بیرون از گود نشستن و وراجی کردن نیستند ، مَطلع ِسخن همه آنها ، اذعان به سختی ِ کار ِ اجرایی و قدردانی از جنبه های مثبت برنامه های هفته نکوداشت بود. توهین ، تمسخر و تحقیر نه از طرف مسئولین و نه از طرف منتقدین در این جلسه جایی نداشت. در عین حال صراحت و شجاعت در بیان مطالب وجود داشت ، صراحتی که در کمتر جلسه ی رسمی و اداری دیده می شود و جای آن را حرف های کلیشه ای و سخنرانی های گتره ای گرفته است.

 

 

3-      با اینکه نقدها توسط مسئولین به دقت شنیده و یادداشت می شد و با اینکه هر کسی ، مصداقی را برای موضوع مورد بحث ِ خود تعیین می کرد ، اما جایگاه نقدها مشخص نبود. بعضی از نقدها به کیفیت اجرای برنامه ها مربوط می شد ، بعضی دیگر به چگونگی اجرا و بعضی هم به چرایی آن.

 

نقدهایی که به چرایی برنامه ها مربوط است ،اگر کارشناسانه و متخصصانه نباشد ، نهایتا به جای مشخصی نمی رسد. در نقد نکوداشت هفته اصفهان ، اگر بخواهیم از چرایی پاسداشت اصفهان ِ دوره ی سلجوقی سخن بگوییم ، باید قبل از آن ، تسلط کافی بر مبادی بحث داشته باشیم. کلی صحبت کردن و استفاده مکرر از واژگان « به نظر من » نه تنها دردی را دوا نمی کند که باعث کوته بینی و تنگ نظری می شود.

 

در مقابل ، نقدهایی که به کیفیت برنامه ها اشاره دارد ، هر چند اجرایی تر و ملموس تر است اما در مجموع تایید عملکرد مجریان و دادنِ نمره قبولی، بدون بحث درباره اهداف و جهت هاست.

 

و اما نقدهایی که درباره شیوه های اجرا و چگونگی هاست ، هر چند ممکن است تفاوت سلایق در آن لحاظ شود ، اما می تواند اشاره هایی به حوزه فکر و اندیشه و سنجش نسبت عملکرد با آن، باشد. مزیت نقد چگونگی ها ، ملموس کردن ِ مفاهیم انتزاعیست. مفاهیمی که در قالب شعارها مدام تکرار می شود و راه به جایی نمی برد ، چون شعار است و قابلیت اجرا ندارد. شیوه و چگونگی اجرا ، هر چند در ذیل اهداف تعریف می شود ، اما تضمینی برای رسیدن به آنهاست. 

 

درباره نقدِ اهداف ِبرنامه ها باید گفت هر چند چنین مسئله ای به ندرت مطرح می شود ، اما لازم و ضروری به نظر می آید ، به سه شرط و آن اینکه اهداف کلیشه ای و نمایشی نباشند،  اراده مجریان ، تحققِ اهداف باشد و اطلاع رسانی دقیق و شفاف درباره اهداف وجود داشته باشد. در این صورت منتقدین می توانند وارد نقد ِ اهداف شوند ، اهدافی که همچون ویژگی هایی داشته باشد.

 

و در نهایت نقد ِ تشکیلات و سیستم هرچند مثل چهار مورد ِ قبلی لازم و مهم است ، اما جای آن در کرسی ِ نقد ِ نکوداشت ِ اصفهان نیست. بله ، تردیدی در معایب و اشکالات ِ ذاتی ِ سیستم ِ کنونیِ شهری نیست. مهران - ان شاالله اگر کرسی ها ادامه پیدا کرد- باید در جلسات دیگری به صورت مفصل به این بحث بپردازد اما مطرح کردن چنین مباحثی در جلسه ای که مجریان ِ برنامه ی نکوداشت حضور دارند ، نه لازم است ونه مفید. درباره ی بعضی از این جنس مباحث ، بین مسئولینِ حاضر در جلسه اتفاق نظر وجود دارد ، اما اتفاق نظر در مسئله ای که همه بالاجبار قبولش کرده اند چه سودی دارد؟!

 

در مجموع اشکالی که به کرسی ِ مهران وارد است ، در هم آمیختگیِ مطالب و مشخص نشدن نسبت نقدها با حوزه های فوق الذکر است.چه خوب بود اگر بروشور اهداف و برنامه های هفته نکوداشت در اختیار حاضرین در جلسه قرار می گرفت و با اینکار مسیر کلی ِ جلسه از پیش تعیین می شد.

 

 

4-      نکته ی جالب توجه برای من در این جلسه، سخنان نماینده مجلس اصفهان بود. حجت الاسلام سالک وضعیت فرهنگی جامعه را از دست رفته خواند و حتی از فعالین فرهنگی ِ حاضر در جلسه خواست به جای برگزاری جلسه در نقدِ برنامه ای که گذشته و تمام شده است ، به داد ِ فرهنگ و مخصوصا وضعیت فرهنگی ِ جوانان برسند. هر چند واضح است که برنامه نکوداشت اصفهان ، دارای تاثیرات محسوس فرهنگیست و نقد و بررسی آن ، کاری فرهنگی و دارای اهمیت است ، اما درک وضعیت ِ دردناک ِ فرهنگی جامعه و جستجو و طلب دوای آن از فعالین فرهنگی (ونه سیاسی و امنیتی) ، خود امری مبارک و پرمیمنت است ، هرچند از رییس کمیسیون فرهنگی مجلس ، انتظار بیش از اینهاست.

به امید آنکه این گونه جلسات با نظم بیشتر و همراه با سعه صدر مسئولین ادامه یابد و در عمل به کارگرفته شود و با تشکر از سایت مهران.

ستاره هایی که اخلاق را ذبح می کنند!

بسم الله الرحمن الرحیم

اخباری که این روزها درباره دو نفر از مجریان صدا و سیما مطرح شده است ، بیش از هر چیز نموداری از اوضاع نا به سامان فرهنگ ، اخلاق و رسانه در کشور ماست، برای درک این موضوع کافیست به این چند سوال کلیدی پاسخ داده شود:

1-      چه کسانی برای ما ستاره می سازند و ستاره ها از کجا ستاره می شوند؟

2-      فرآیند ستاره شدن در کشور ما چگونه است؟ بر اساس مهارت هاست یا اخلاقیات یا روابط یا اعتقادات شخصی یا ...

3-      هیچ سیاست کوتاه مدت یا دراز مدتی در ستاره سازی داریم؟ اصلا میدانیم هدفمان از ستاره سازی چیست؟ و آیا اصلا میفهمیم داریم ستاره می سازیم؟!!

4-      با ستاره هایمان چه کار میکنیم ؟ آیا سیاست مشخصی برای حفظ جایگاه آنان در بین مردم و یا بهره برداری از ظرفیت های اجتماعی آنان داریم ؟

5-      درباره رسانه ها چطور؟ آیا در مدیریت رسانه ها سیاست مشخصی داریم؟ و اصلا به مسئله اخلاق و احتمال آسیب اخلاق در رسانه ها فکر می کنیم؟

6-      فرآیند ساخت خبر در عرصه رسانه ای کشور چگونه است ؟ غیر از این است که هر خبری با هر محتوایی در هر شکلی منتشر و در هر درجه ای از اهمیت بازتاب پیدا می کند؟

7-      نهایتا آیا اخلاق و فرهنگ مردم برای ما مهم است؟ و خود را در این مورد مسئول می دانیم؟ یا اینکه این عرصه را - نه در پناه خدا- که در پناه شیطان رها کرده ایم؟!

مخاطب این سوالات همه ی مردم و مسئولین هستند.